nakład wyczerpany
Pretekstem do zorganizowania wystawy, przygotowanej we współpracy z Archiwum Głównym Akt Dawnych, była 490. rocznica śmierci ostatniego księcia mazowieckiego, Janusza, oraz włączenie Mazowsza do Korony. Była to okazja do zaprezentowania rzadko udostępnianych, średniowiecznych dokumentów wraz z pieczęciami, ksiąg pochodzących z kancelarii książąt mazowieckich, a także kilkunastu zabytków sztuki z muzeów polskich. Wybrano najciekawsze dokumenty, zarówno pod względem wizualnym, jak i merytorycznym. Towarzyszyły im pieczęcie, które, stanowiąc wybitne dzieła sfragistyki polskiej, przekazują bogactwo treści ikonograficznych, związanych z dworem książąt mazowieckich. Jeden z najbardziej spektakularnych zabytków stanowi oprawa Ewangeliarza Anastazji. Srebrna, repusowana okładka z pięknymi przedstawieniami ukrzyżowania oraz fundatorki jest jednym z najcenniejszych zabytków jubilerskiej sztuki średniowiecznej.
Na koniec moich rozważań przytoczę słowa Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, który miał je wypowiedzieć do króla Kazimierza Jagiellończyka podczas zjazdu polsko-litewskiego w Parczewie w 1453 r.: „Książęta mazowieccy pochodzą z krwi królów Polski i z tobą także są związani bliskim węzłem pokrewieństwa, znakomici zarówno dzięki ziemiom i posiadłościom, jak i licznemu wojsku. Możesz się chlubić ich posłuszeństwem i lenną zależnością, bo niewielu królów na świecie ma tak potężnych i znakomitych książąt-wasali”.
Słowa te zostały zanotowane przez Jana Długosza, największego polskiego dziejopisa, który wielokrotnie podkreślał wspólność krwi, języka i interesów Mazowszan i Polaków, a władców mazowieckich, będących nie tylko Regno Polonie feudales omagialesque, ale również pochodzących z rodu Piastów, chętnie widziałby na tronie polskim.
Janusz Grabowski, z eseju „Rozważania o Piastach mazowieckich”