Wspólne dziedzictwo polsko-saskie. Polonica w zbiorach rysunków architektonicznych z XVIII w. w Dreźnie,

Z przyjemnością informujemy, że na rynku wydawniczym pojawi się nietuzinkowa publikacja:

Trzytomowa publikacja Wspólne dziedzictwo polsko-saskie. Polonica w zbiorach rysunków architektonicznych z XVIII w. w Dreźnie, powstała w oparciu o wieloletni grant badawczy NPRH realizowany w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, ma bezprecedensową formę. Profesorowie Paweł Migasiewicz i Jakub Sito – redaktorzy naukowi i główni autorzy– wraz z polsko-niemieckim zespołem wytrawnych badaczy architektury barokowej, prezentują w niej – w formie catalogue raisonné – kompletny zasób poloników (blisko 1100 pozycji katalogowych) w olbrzymim zbiorze rysunków architektonicznych z obu wspomnianych wyżej drezdeńskich archiwów. Wysokiej jakości barwne reprodukcje opatrzone zostały kompletem metadanych oraz obszernymi komentarzami. Owe glosy to nierzadko małe monografie poszczególnych rysunków. Dzięki opublikowaniu setek rysunków z Drezna możemy obecnie odtworzyć w wyobraźni nie tylko wzniesione, ale i te niezachowane do dziś dzieła architektoniczne, możemy poznać także idealne, nigdy niezrealizowane koncepcje obu monarchów i ich architektów. W końcu możemy przeanalizować warsztat architekta i proces projektowania w XVIII stuleciu. Dopełnieniem obszernego dwutomowego katalogu (liczącego blisko 1500 stron) jest tom z esejami czterech autorów, prezentującymi tematy ściśle związane z omawianymi rysunkami, ich twórcami, z szeroko pojętym środowiskiem architektonicznym oraz królewsko-dworskim mecenatem.

Dwóch władców z saskiej dynastii Wettynów – August II i August III – zasiadało na polskim tronie stosunkowo długo, od 1697 do 1763 r. Jak większość władców pragnęli oni pozostawić po sobie świadectwo swego uprzywilejowanego statusu. Najbardziej spektakularnym śladem panowania była od zawsze urbanistyka i architektura. Obaj Wettyni mieli ambitne plany polskie, wiążące się nie tylko z budową czy przekształceniem rezydencji warszawskich, ale i tych pozastołecznych, jak zamki w Krakowie i Grodnie czy tzw. pałace pocztowe na linii Warszawa-Drezno. Robili to, wykorzystując doświadczenia z rodzimej Saksonii, gdzie zalążki książęcego urzędu budowlanego istniały już od XVI wieku. Doświadczenia drezdeńskiego Oberbauamtu wykorzystano przy organizacji ok. 1715 r. królewskiego urzędu budowlanego w Warszawie (Der Königliche Bauamt zu Warschau). Możliwości finansowe polskiego skarbu oraz szkatuły królewskiej pozwoliły na znaczną okazałość planowanych i zrealizowanych królewskich inwestycji w stołecznej Warszawie, w Krakowie i w niektórych innych miastach Rzeczypospolitej. Niestety, znaczna część tych dzieł architektonicznych nie zachowała się do naszych czasów, ulegając albo zupełnemu zniszczeniu, albo – w najlepszym razie – daleko idącym przebudowom. Architekci warszawskiego Bauamtu, z inicjatywy obu królów i dworskich urzędników, stworzyli setki rysunkowych projektów czy inwentaryzacji pomiarowych. Gros tych rysunków znajduje się obecnie w Sächsisches Staatsarchiv Hauptstaatsarchiv w Dreźnie, a niewielka część w drezdeńskim Landesamt für Denkmmalpflege Sachsen. Jest to unikatowy zbiór stanowiący niezwykle cenne źródło do historii nie tylko polskiej, ale i europejskiej architektury doby baroku.

redakcja naukowa: Paweł Migasiewicz i Jakub Sito, Warszawa 2025
wydawcy: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika Pałac Saski, spółka z o.o.